Susret Joanikija i Mandića u senci zastava Foto Skupština Crne Gore
Jedna, u suštini, protokolorna vest ili bi bar to trebalo da bude, o poseti mitropolita Joanikija predsedniku Skupštine Crne Gore Andriji Mandiću, u dinamičnom političkom životu Crne Gore pretvorila se ubrzo u prebrojavanje krvnih zrnaca i još jednu raspravu o identitskim pitanjima, koja ne prestaju da dominiraju ovdašnjom javnom scenom
Sastanak Joanikija i Mandića upriličen je 15. januara u Mandićevom kabinetu, u zgradi parlamenta. Kako je saopšteno iz kabineta „spikera“ Skupštine Crne Gore, Predsjednik Mandić je, prije svega, mitropolitu Joanikiju “poželio dobrodošlicu u Skupštinu Crne Gore, tom prilikom posebno ističući činjenicu da su on, kao i stranka koju predvodi uvijek sa posebnim uvažavanjem tretirali ulogu mitropolita i same Crkve koja je stvorila Crnu Goru, dodajući da su kroz njenu istoriju mitropoliti iz dinastije Petrović Njegoš osim duhovnih bili i svjetovni vladari Crne Gore”.
Taman kad su krenuli komentari po društvenim mrežama o Mandićevom rukoljubu (predsednik Skupštine je prilikom susreta poljubio ruku mitropolitu) i rasprave da li je baš „Crkva stvorila Crnu Goru“, objavljena je fotografija iz kabineta na kojoj se vidi, osim crnogorske državne zastave, i crveno-plavo-bela trobojka, što je bio okidač za veoma burnu polemiku.
“Pošto je zbog krsne slave bio spriječen da prisustvuje nacionalističkom derneku kodMilorada Dodika, predsjednik Skupštine Andrija Mandić našao je način da se iskupi ideolozima velikosrpskog nacionalizma, organizujući za mitropolita Joanikija prijem u Skupštini Crne Gore, sa trobojkama i ikonografijom nalik onoj u Banja Luci”, saopštio je ubrzo šef poslaničkog kluba opozicionog DPS-a Andrija Nikolić.
Poslanik Socijaldemokrata Boris Mugoša poručio je na mreži X da su za „Mandićev performans odgovorne one političke strukture sa kojima njegova koalicija vrši postizbornu vlast, jer su one presudno uticale na njegov izbor“.
“Po ko zna koji put se jasno pokazuje kako izvještačeno zvuče narativi o fokusiranju na Evropsku uniju, ekonomiju i slične floskule“, napisao je on.
Potpredsjednica Liberalne partije (LP) Jelena Marković pozvala je suverenističke partije da traže uklanjanje trobojke iz kabineta Andrije Mandića, uz poruku da je „četnički vojvoda umislio da je Skupština njegova privatna prćija“.
Za Crnogorski PEN, u Mandićevom kabinetu se našla zastava “koja ne pripada ni oficijelnim simbolima Crne Gore koje je propisao Zakon o državnim simbolima niti crnogorskoj heraldičkoj tradiciji", a za Crnogorsko društvo nezavisnih književnika "Mandić je na dočeku episkopa Crkve Srbije istakao srpsku zastavu”.
Sa druge strane, iz Skupštine Crne Gore su odgovorili da se pored sadašnje državne zastave, nalazi zastava trobojka koja nije zastava druge države, već državni simbol Knjaževine Crne Gore i Kraljevine Crne Gore, koja – shodno članu 28 Zakona o državnim simbolima i Danu državnosti Crne Gore – uživa zaštitu, kao i državni simboli utvrđeni ovim zakonom, saopšteno je iz Skupštine.
Članom 28 tog zakona precizirano je da “državni i vojni simboli Knjaževine Crne Gore i Kraljevine Crne Gore, simboli Narodne Republike Crne Gore i Socijalističke Republike Crne Gore i simboli Republike Crne Gore utvrđeni Zakonom o grbu i zastavi Republike Crne Gore uživaju zaštitu, kao i državni simboli utvrđeni ovim zakonom”.
Iz Skupštine navode da državna zastava Crne Gore koja je bila u kabinetu stoji na istom mjestu kao i do sada, i da je uz nju samo dodata zastava “tradicionalne Crne Gore”.
Istoričar Miloš Vukanović pojasnio je za podgoričke Vijesti da državna zastava Knjaževine/Kraljevine Crne Gore nikad nije bila zakonski definisana, te da se ka državnim simbolima crnogorske istorije određujemo na osnovu državne prakse i materijalnih dokaza.
“Do sada raspoložive fotografije i crteži pokazuju korišćenje trobojke bez državnog grba u sklopu dekora za svečanosti, a ne kao državni simbol”, rekao je Vukanović.
Rasprava se, međutim, iz medija i društvenih mreža preselila u Skupštinu Crne Gore. Tokom vanrednog zasedanja najpre je došlo do rasprave između pojedinih opozicionih poslanika i Andrije Mandića, ali pravu buru izazvala je polemika Oskara Hutera (DPS) i Darka Dragovića (PES).
Huter je, obraćajući se predsedniku Skupštine, rekao da Mandić sa pozicije predsjednika Skupština vređa građane Crne Gore.
"Danas ste iznijeli obmanu - zastava koju ste stavili u kabinetu nije zastava o kojoj ste danas govorili... Ta zastava nalazi se u Muzeju Kralja Nikole, dvije decenije sam imao priliku da gledam. To nije Vaš kabinet, Vi trenutno obnašate funkciju predsjednika Skupštine, ali to nije Vaša prćija. Vi taj kabinet ne možete da opremate onako kako se Vama svidi, nego kako zakon nalaže, još dok ima zakona, ako ga ima u Crnoj Gori", rekao je Huter.
Potom je, najpre, Slaven Radunović, poslanik Nove srpske demokratije (NSD), rekao da razume Hutera, “jer je on potomak austrougarskog vojnika”.
"To cijenim i poštujem, čovjeku se svidjelo da živi Crnoj Gori, oženio se i ostao da živi tu. Ali ne vidim odakle takva srdžba prema trobojci koja je donijela slobodu Crnoj Gori", kazao je Radunović.
Na ovo se nadovezao poslanik vladajućeg PES-a Darko Dragović koji je poručio da “Huter ne može imati isti emotivni odnos prema borbi predaka za slobodu Crnu Gore, kao on ili Radunović jer su oni "autohtoni Crnogorci" a Huter je “potomak austrougarskog vojnika”.
Huter je Dragoviću pojasnio da je njegov pradeda bio doktor kod kralja Nikole, da je sahranjen uz počasti u redu zaslužnih građana Cetinja sa mačevima i činom poručnika crnogorske vojske.
Mandić je opomenuo Dragovića da se njegove reči mogu protumačiti kao uvreda, ali ova nacionalna diskvalifikacija poslanika Hutera bila je samo iskra u tinjajućem međuetničkom požaru, koji se brzo raširio političkom javnom scenom. Ostaje samo gorak ukus da pojedinci u političkom životu Crne Gore nisu svesni posledica ovakvog javnog govora po ionako krhku demokratiju i međuetničke odnose u državi.
