Crna Gora: Steže se obruč oko Mila Đukanovića

Serija najnovijih hapšenja u Crnoj Gori, pre svega Milivoja Katnića, bivšeg specijalnog državnog tužioca, i Zorana Lazovića, visoko rangiranog policajca u bivšoj vlasti, sve više nameće zaključak da se steže obruč oko Mila Đukanovića, dugogodišnjeg predsednika Crne Gore

Katnić i Lazović su uhapšeni u nedelju, rano ujutru. Saslušani su u Specijalnom državnom tužilaštvu i obojici je određen pritvor do 30 dana. Sumnjiče se, kako je saopšteno, za stvaranje kriminalne organizacije i zloupotrebu službenog položaja.

Milivoje Katnić je bio jedna od ključnih figura u hijerarhiji vlasti Demokratske partije socijalista (DPS) koja je na vladala Crnom Gorom neprekidno tri decenije. Katnić je od 2015. do 2022. godine bio specijalni državni tužilac. Početak njegove tužilačke karijere je bio obeležen hapšenjem Svetozara Marovića krajem 2015. godine. Marović, koji je decenijama bio najbliži saradnik Mila Đukanovića, osuđen je na tri godine i deset meseci zatvora zbog korupcije. Međutim, ubrzo nakon presude, preselio se u Srbiju, koja sve do danas odbija njegovo izručenje.

Katnić će ostati upamćen i po optužnici zbog takozvanog “državnog udara”, u jesen 2016. godine. Među optuženima i prvostepeno osuđenim za terorizam bili su Andrija Mandić, sadašnji predsednik Skupštine Crne Gore, i Milan Knežević, lider prosrpske Demokratske narodne partije (DNP) koja je deo aktuelne skupštinske većine. Pomenuta presuda je ukinuta i u toku je ponovno suđenje. Ovaj proces je pratilo mnogo kontroverzi i tvrdnji da je umnogome bio u funkciji pobede DOS-a na izborima koji su bili održani u danu hapšenja dvojice tada opozicionih lidera.

Brojni pripadnici nevladinog sektora, novinari, ali i politički suparnici DPS-a javno su optuživali Milivoja Katnića da je u stvari bio “Đukanovićeva batina”. Ovaj stav uglavnom je zasnovan na činjenici da su u Katnićevo vreme uspešno zataškane brojne kriminalne i koruptivne afera koje su povezivane sa samim vrhom tadašnje vlasti, uključujući Mila Đukanovića.

Ilustrativan je primer takozvanih "Pandora papira". Predmet je formiran na osnovu podataka istraživačke mreže i tvrdnji da su Đukanović i njegov sin Blažo 2012. sklopili tajne ugovore o upravljanju svojom imovinom, skrivajući se iza komplikovane mreže povezanih kompanija iz Velike Britanije, Švajcarske, Paname, Gibraltara. Katnić je smenjen 2022. godine, dakle tek nakon dolaska nove vlasti.

Njegov kum, Zoran Lazović, jedna je od centralnih figura u policijskom sistemu. Baži za “najuticajnijeg bezbednjaka” bivšeg režima. Dugogodišnji visoki operativac Agencije za nacionalnu bezbjednost (ANB), Lazović je 2019, dakle četiri godine nakon prinudnog odlaska iz ove institucije, dobio angažman u Upravi policije, gde je postao najuticajniji pomoćnik tadašnjeg direktora Veselina Veljovića, koji se takođe trenutno nalazi u pritvoru.

Lazović je u Ministarstvu unutrašnjih poslova (MUP) obavljao mnoge važne funkcije, od šefa jedinice za specijalne zadatke i antiterorističke jedinice do jednog od ključnih agenata i najiskusnijih operativaca Agencije za nacionalnu bezbjednost, u kojoj je jedno vreme bio na čelu Odseka za borbu protiv organizovanog kriminala i terorizma.

Lazoviću su spočitavane veze sa mnogim visoko rangiranim pojedincima iz sveta kriminala, od Safeta Kalića, u Rožajama, koji se godinama dovodio u vezu sa međunarodnim švercom droge i pranjem novca, do Nasera Keljmendija, jedne od najuticajnih ličnosti u svetu kriminala u evropskim okvirima.

Zoran Lazović se često spominje i u objavljenoj prepisci SKY komunikacije, naročito između pripadnika kavačke grupe, jedne od dveju sukobljenih organizovanih kriminalnih grupa.

Lazovićev sin Petar uhapšen je 2022. godine po nalogu SDT-a. Protiv Lazovića juniora je do sada podignuto nekoliko optužnica i otvoreno više istraga zbog saradnje sa kavačkim klanom.

Nakon Lazovića i Katnića, pripadnici Specijalnog policijskog odeljenja (SPO) uhapsili su Jelenu Perović, direktoricu Agencije za sprečavanje korupcije (ASK). Iako ne spada u grupu najbližih Đukanovićevih saradnika, Perović je, preko funkcije koju je obavljala, takođe bila u poziciji da selektivnim pristupom prikrije ili u potpunosti zanemari mnogobrojne slučajeve visoke korupcije. Njeno hapšenje, s ove tačke gledišta, moglo bi biti izuzetno važno.

Čini se da je ovom serijom hapšenja zaokružen spisak ljudi iz političkog, kriminalnog i privrednog establišmenta Crne Gore koji su bili pod javnom sumnjom da su svojim (ne)delovanjem umnogome uticali i kontrolisali bujanje kriminala i korupcije u društvu. Iza rešetaka su se našli, podsećamo, Vesna Medenica, bivša predsednica Vrhovnog suda, Veselin Veljović i Slavko Stojanović, nekadašnji direktori policije, a u toku su brojni procesi protiv mnogobrojnih funkcionera bivše vlasti.

Ono što je, međutim, veoma zabrinjavajuće jeste činjenica da do danas – dakle skoro četiri godine nakon svrgavanja vlasti DPS-a na izborima 30. avgusta 2020. i godinu dana nakon što je Mila Đukanovića na predsedničkim izborima pobedio Jakov Milatović iz Pokreta Evropa sad (PES) – i pored brojnih istraga, hapšenja i podignutih optužnica, još nije doneta nijedna pravosnažna presuda.